Spalanie odpadów komunalnych w piecach i kotłach jest niestety w dalszym ciągu bardzo powszechne. Dla wielu osób jest to oszczędność materiału opałowego oraz utylizacja odpadów, a także sposób na uniknięcie opłat za wywóz śmieci. Nie zdają sobie oni jednak sprawy, że to tylko fikcja. Wręcz tykająca bomba. Ta oszczędność, w którą wierzą, jest tylko pozorna. Wkrótce może się okazać, że „zaoszczędzone” pieniądze trzeba będzie wydać na naprawę pieców czy leczenie. W przyrodzie bowiem nic nie ginie. W wyniku spalania śmieci powstają pyły i szkodliwe związki chemiczne. To, co wrzucimy do pieca, nie tylko wyzwala najgroźniejsze substancje zanieczyszczające powietrze. Trujące chemikalia z kominów opadają bowiem na ziemię i przenikają do gleby, a później razem z „pysznym warzywkiem” lądują w naszych brzuchach powoli wyniszczając nasze organizmy. Warto również wiedzieć, że tak naprawdę wydajność energetyczna śmieci jest niewielka. Czy więc naprawdę warto kontynuować takie praktyki?
Identyfikacja materiału opałowego po obecności związków chemicznych w próbce powietrza
Stworzony przez nasz Warsztat produktowy system do pomiarów środowiskowych „DRONIKA” obejmuje zasobnik do pomiaru powietrza „Koliber”. Zasobnik jest zaopatrzony w różnego rodzaju sensory, które pozwalają na wyodrębnienie poszczególnych związków chemicznych z pobranej próbki powietrza. „Koliber” występuje w dwóch wersjach: BASIC i PRO. Różnią się one ilością sensorów, w które są wyposażone. Wersja “basic” zawiera czujniki: ciśnienia, temperatury, wilgotności, PM 2.5, PM 10, dwutlenku węgla, lotnych związków organicznych oraz formaldechydu. Wersja “pro” ma natomiast wbudowane dodatkowo czujniki: PM 1 lub PM4, chlorowodoru, cyjanowodoru, chloru, tlenku węgla, dwutlenku azotu, tlenku azotu, dwutlenku siarki i siarkowodoru. Ilość i rodzaj czujników przekłada się na możliwości danego zasobnika, a tym samym ilość różnych zanieczyszczeń, które może rozpoznać.
Wersja pro pozwala np. na określenie z bardzo dużym prawdopodobieństwem, jaki rodzaj odpadów jest spalany w danym miejscu. Poniższa tabela prezentuje obecne w powietrzu, szkodliwe związki chemiczne oraz rodzaj śmieci, których spalanie w piecu powoduje emisję tych związków.
| Związek chemiczny emitowany w wyniku spalania | Rodzaj śmieci, które są spalane w piecu |
| chlorowodór | plastikowe butelki, folie, płytki PCV, przewody elektryczne, opony, odpady z gumy |
| cyjanowodór | gąbki, uszczelki, podeszwy, pianka tapicerska, odzież |
| formaldehyd | sklejka, płyty wiórowe |
| tlenek węgla | niewłaściwy proces dopalania gazów reakcyjnych, niewystarczająca ilość powietrza przy paleniu koksu zawartego w węglu |
| lotne związki organiczne | rozpuszczalniki organiczne, lakiery, kleje, pianka montażowa |
| tlenek azotu | mokre drewno |
| chlor | tworzywa sztuczne |
| dwutlenek azotu | spalanie paliw w wysokich temperaturach, opakowania po nawozach azotowych |
| dwutlenek siarki | zasiarczone paliwo (przede wszystkim niskiej jakości węgiel) |
| dwutlenek węgla | odpady rolnicze i ogrodowe |
| pyły zawieszone (PM) | lakierowane drewno, gumowa podeszwa, tworzywa sztuczne, kolorowe gazety |
Skutki obecności substancji zanieczyszczających powietrze
Sama informacja o rodzaju związków chemicznych wydzielających się w wyniku spalania odpadów nie jest niestety wystarczająca, aby uzmysłowić ludziom, jakie są konsekwencje tego typu praktyk. Przyjrzyjmy się więc poszczególnym związkom chemicznym, aby zrozumieć, dlaczego ich emisja jest dla nas niebezpieczna. W wyniku spalania śmieci z kominów wydobywa się dym zawierający szkodliwe i trujące związki chemiczne. Tlenek azotu podrażnia i uszkadza płuca, przyczyniając się do rozwoju zapalenia płuc czy bronchitu. Z kolei tlenek węgla wiąże czerwone krwinki utrudniając transport tlenu w organizmie oraz oddziałuje na centralny układ nerwowy. Chlorowodór natomiast, powstający w wyniku spalania np. odpadów z PCV, uszkadza błony śluzowe i układ oddechowy. Ponadto, zanieczyszczenia powietrza będące wynikiem palenia w piecu plastikowymi butelkami mogą powodować alergiczne zapalenia skóry, alergie pokarmowe, astmę oskrzelową oraz choroby nowotworowe. Podobnie dzieje się w przypadku palenia płytami wiórowymi – wydzielający się podczas spalania formaldehyd powoduje świąd skóry, reakcje alergiczne i astmę oskrzelowa.
Co więcej, wkładając do pieca gąbki, podeszwy czy pianki tapicerskie, powstaje cyjanowodór, który w obecności wody tworzy kwas pruski – jedną z najsilniejszych trucizn blokujących przenoszenie tlenu do tkanek. Równie niebezpieczny jest powstający ze spalania śmieci dwutlenek siarki, który utrudnia oddychanie, kumuluje się w organach wewnętrznych takich jak oskrzela, węzły chłonne śledziona, wątroba oraz mózg.
Palenie mokrym drewnem także zatruwa środowisko – powstaje dym wędzarniczy, a w efekcie ulatują drobinki sadzy i popiołu (PM10, PM2,5), które są czynnikiem drażniącym dla naszego układu oddechowego, powodując np. kaszel. Tworzą się również tlenki azotu, a w wyniku ich wdychania zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia astmy oskrzelowej czy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Więcej na temat wpływu zanieczyszczeń na nasze zdrowie znajdziecie również w innym naszym artykule opublikowanym tutaj.
Przyszłość w oparach plastiku
Widzimy więc, jak okropne skutki wywołują śmieci lądujące w piecach w naszych domach. Nie trzeba specjalistycznych fabryk, aby emitować najgroźniejsze substancje zanieczyszczające powietrze. Mimo, że skutki zanieczyszczenia powietrza nie są widoczne od razu, to nagromadzenie toksyn w organizmie powoduje powstawanie ognisk zapalnych, które z czasem mogą przerodzić się w zmiany nowotworowe. Mało tego – trujemy nie tylko siebie, ale również naszych bliskich. Dzieci są bowiem szczególnie narażone na choroby układu oddechowego. Czy na pewno zdajemy sobie sprawę, jaką przyszłość im fundujemy? Może teraz nie są świadome z konsekwencji oddychania śmierdzącym plastikiem powietrzem, ale kiedyś dorosną i odczują skutki prawdopodobnie gorsze niż te, które my odczuwamy. Myślicie, że nam wtedy podziękują…? Wątpliwe.
Dlatego, już dzisiaj rolą zarówno samorządów terytorialnych, jak i świadomych obywateli powinna być aktywna walka o uświadomienie osób zatruwających środowisko i wymuszenie od nich prawidłowych zachowań, nieszkodzących środowisku. Nasz system do pomiarów środowiskowych „DRONIKA” może być skutecznym narzędziem w tej walce.
